De 2de helft van het Pad van de Vrijheid vandaag gelopen door 13 wandelaars van de wandelsite. Na de 4 wandelingen in januari, was het vandaag de start van de laatste 3 wandelingen van dit prachtige lange afstandspad. We startten bij het station van Wolfheze, het weer was precies goed, lekker zonnetje en niet te warm.
Het eerste uitzichtpunt was bij het Memorial David Lord VC DFC. Deze gedenksteen is voor omgekomen bemanningsleden en bestaat uit een veldkei met daarop een plaquette van zwart natuursteen. Het monument herinnert de crash van een RAF Dakota op 19 september 1944. Bij deze crash kwamen de Flight Lieutenant David Lord VC DFC en de bemanning om het leven.David Lord, geboren in Ierland. Als piloot vloog hij tijdens de Slag om Arnhem één van de Dakota transportvliegtuigen die op dinsdag 19 september 1944 verantwoordelijk waren voor de bevoorrading van de Britse airbornes in Oosterbeek. Op een hoogte van 500 meter in de buurt van Nijmegen werd het vliegtuig van David Lord geraakt door luchtafweergeschut. De rechtermotor van het vliegtuig vloog daardoor in brand. David Lord kreeg postuum een Victoria Cross, voor zijn heldhaftige poging om zijn bevoorradingsvlucht te voltooien ondanks dat zijn vliegtuig in brand stond.
Het volgende hoogtepunt vond ik de Ginkelse Heide. Op de Ginkelse Heide loopt normaal een schaapskudde van ongeveer 160 schapen. Maar die stonden vandaag achter een hek, maar het was prachtig om de jonge lammetjes te zien springen. Op 17 september 1944 vonden op de Ginkelse Heide geallieerde luchtlandingen plaats in het kader van Operatie Market Garden. De luchtlandingen worden jaarlijks herdacht bij het Airborne monument bij de Verlengde Arnhemseweg, ter hoogte van de schaapskooi.
Het Airborne-monument is een herdenkingsteken en is onthuld op 19 september 1960 door generaal-majoor Urquhart. Het monument is een betonnen zuil van drie meter hoog. Boven op de zuil staat een koperen adelaar met gespreide vleugels. Op de zijkanten van het monument zijn emblemen aangebracht. Op het eerste embleem staat een gevleugelde en gekroonde parachute afgebeeld, op het tweede embleem het wapen van de King’s Own Scottish Borderers en op het derde embleem een beeltenis van een paarse Pegasus.
Het monument is geplaatst om de parachutisten te herdenken die bij de Slag om Arnhem gesneuveld zijn. Op 17 en 18 september 1944 kwamen op de Ginkelse Heide 121 Dakota-transportvliegtuigen aan. Vanuit deze vliegtuigen sprongen 2000 parachutisten om de troepen bij Arnhem te versterken. Er werden echter al vijf vliegtuigen neergeschoten voordat ze de heide bereikten. Voordat alle soldaten veilig op de grond aangekomen waren sneuvelden er al 50 man en er raakten er meer dan 150 vermist. Het monument staat op het noordelijkste punt van het toenmalige slagveld.
Een ander monument dat hier te zien is heet: Vensters op het verleden dat ter nagedachtenis aan de dropping van Britse parachutisten en hun materieel op de Ginkelse Heide in Ede op 18 september 1944 hier geplaatst is. De ontwerper van Vensters op het verleden is kunstenares Karin Colen. In haar werk heeft zij vooral aandacht voor kunsttoepassingen in de openbare ruimte. Ze haalt haar inspiratie uit de omgeving, het luisteren naar gebruikers, verdiept zich in historie en integreert verleden, heden en toekomst. Zij realiseert een kunstwerk wat de functie van de ruimte versterkt en aantrekkelijker maakt. Samenwerken met omwonenden en betrokkenen is in haar werk van belang, zodat het kunstwerk voor iedereen betekenis krijgt.
Om het verhaal niet te lang te maken, benoem ik kort nog 3 hoogtepunten. De eerste is een prachtig houten huis “De Eikenwal” We staan hier even stil en Ik lees een stukje voor uit de wandelgids Pad v.d. Vrijheid. Hierin citeert Wim Huijser een stuk tekst uit de roman De donkere kamer van Damokles van Willem van Frederik Hermans waarvoor dit huis model heeft gestaan begreep ik. De rode brievenbus hebben we helaas deze keer niet kunnen ontdekken.
Vervolgens de Uitkijktoren en natuurtheater De Koepel. Deze toren is een Rijksmonument en staat op de top van de Galgenberg midden in Het Luntersche Buurtbosch. Het was een prachtige plek om even bij te komen van de wandeling licht omhoog. Er staan picknicktafels waar we gezeten hebben voordat we het laatste deel van de wandeling gingen afronden. De toren konden we helaas niet beklimmen omdat dit alleen maar kan tussen 1 april en 31 oktober.
Als laatste noem ik de Muur van Mussert. De nationaalsocialisten van de NSB kochten in Lunteren een stuk heidegrond van een rijke partijgenoot. Het Nationaal Tehuis dat hier gebouwd moest worden, bestond in de beginperiode onder meer uit enkele gebouwen waar vergaderd kon worden. Centraal bouwwerk was de Muur van Mussert, die in de jaren tussen 1936 en 1940 gebruikt werd voor beruchte Hagenspraken van de NSB. Deze werden meestal gehouden op Tweede Pinksterdag.
Tijdens deze jaarlijkse partijbijeenkomsten – bedoeld om de eenheid in de partij te versterken – werden de NSB’ers toegesproken door leiders als Anton Mussert en Cornelis van Geelkerken. De keus voor Lunteren was waarschijnlijk niet helemaal toevallig. Naast het feit dat Lunteren centraal gelegen was, werd in de middeleeuwen op de Goudsberg recht gesproken en daarvoor deed de plek volgens verschillende bronnen al dienst als Germaanse cultusplaats.
We eindigde na 27 km bij het station van Lunteren. Waar ik sommige wandelaars nog net op de tijd de trein zag halen. Deze 5de wandeling komt zeker in mijn top 4 te staan mocht ik een meerdaagse gaan organiseren. Het was een erg afwisselend landschap, bos en heide maar ook landbouwgebied en heerlijke rust. De volgende keer ga ik op zoek naar een andere koffiestop plek, want deze paste helemaal niet in de sfeer en de geschiedenis van deze prachtige streek. Wandelaars, nogmaals bedankt voor jullie aanwezigheid, en gezellige gesprekken, en wie weet tot een volgende keer. Groetjes Pascal